Przeglądaj mapę
logoutZaloguj/Zarejestruj

Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy (BIAŁYSTOK)

Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy

Sobór prawosławny pod wezwaniem św. Mikołaja Cudotwórcy został wzniesiony w latach 1843-1846. Wcześniej w tym samym niemal miejscu  znajdowała się drewniana cerkiew unicka powstała najprawdopodobniej w końcu XVII w. W archiwalnych opisach możemy przeczytać że była to „ cerkiew drewniana noworeperowana na półkoszkach tynkowana, żółto z szarym malowana i kopułkach blachą białą obitych a czerwonomalowanych”. Otaczał ją niewielki cmentarz. W 1839 roku władze carskie zlikwidowały kościół unicki, a świątynia została przekazana cerkwi prawosławnej.

Jednocześnie w tych samych latach nastąpił szybki rozwój Białegostoku. Do miasta napływała okoliczna ludność wyznania prawosławnego oraz urzędnicy rosyjscy. Wystąpiła konieczność budowy nowej świątyni, tym bardziej widoczna, że drewniana cerkiew znajdowała się w bardzo złym stanie technicznym. Przystępując do budowy, rozebrano starą świątynię, a pochówki z otaczającego ją cmentarza przeniesiono na pobliski cmentarz na wzgórzu św. Magdaleny. Budowa postępowała szybko i już w 1846 roku cerkiew została konsekrowana przez metropolitę litewskiego i biskupa wileńskiego Józefa Siemaszkę. Nie znamy autora projektu tej świątyni. Jej bryła utrzymana w neoklasycystycznym stylu, oparta na rzucie krzyża greckiego, jest wielokrotnie powtarzanym typem cerkwi, występującym od końca XVIII wieku na terenie Rosji. Wystrój wnętrza z czasów budowy nie zachował się w całości. Całkowitemu zniszczeniu uległy malowidła ścienne. W 1910 roku, w trakcie remontu soboru, nowe malowidła wykonał Michał Awiłow. One też nie dotrwały do naszych czasów. Jedynie w części ołtarzowej zachowała się scena przedstawiająca Chrystusa Zmartwychwstałego. Pozostałe polichromie pochodzą z lat 1975-1976. Ich autorem był Józef Łotowski.

Na wschodniej ścianie oddzielając część ołtarzową świątyni, umieszczony jest klasycystyczny  ikonostas. Wykonany on został w 1846 roku. W carskich wrotach, zgodnie z kanonem, umieszczone są ikony przedstawiające czterech Ewangelistów oraz dwie ikony ze sceną Zwiastowania Matki Bożej. Po prawej stronie carskich wrót znajdują się ikony Chrystusa Zbawiciela i św. Archanioła Michała, a po lewej ikony Matki Bożej z Dzieciątkiem i św. Archanioła Gabriela. Nad carskimi wrotami, w drugim rzędzie ikonostasu, umieszczona jest ikona Ducha Świętego. Na trzecim piętrze znajduje się ikona ze sceną Ostatniej Wieczerzy. W transepcie, po prawej stronie od ikonostasu, złożone są relikwie Świętego Męczennika Gabriela Zabłudowskiego.

Sobór pw Św. Mikołaja CudotwórcyTekst pochodzi z książki "Białystok Przewodnik historyczny" autorstwa Andrzeja Lechowskiego, dyrektora Muzeum Podlaskiego w Białymstoku.

Pocztówki przedstawiające ten i inne obiekty Białegostoku w różnych okresach historycznych można zobaczyć na stronie Archiwalne Podlasie 


Cerkiew prawosławna par. p.w. św. Mikołaja przy ul. Lipowej z  1846 wpisana jest do rejestru zabytków pod nr: A-200 z 24.01.1957

Zdjęcia

Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór św. Mikołaja Cudotwórcy nocą.©fot. Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór św. Mikołaja Cudotwórcy od strony ulicy Lipowej.©fot. Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Główne wejście do Soboru p.w. św. Mikołaja Cudotwórcy.©fot. Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy©fot. Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Spojrzenie do wnętrza.©fot. Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Blisko i daleko.©fot. Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy©fot. Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy©fot. Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy©fot. Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy©fot. Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy©fot. Jan Bogdan Boczko
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Nawa boczna z relikwiami św. Gabriela.©fot. Jan Bogdan Boczko
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy©fot. Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy©fot. Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy©fot. Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy©fot. Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy©fot. Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
22 stycznia 2013- wyk. tel. kom.©fot. Jan Bogdan Boczko
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
W panoramie miasta©fot. Jan Bogdan Boczko

Zdjęcia archiwalne

do roku 1918
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy©umieścił: Jarek Wojtach
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Pocztówka sprzed 1915 roku wykonana ze zdjęcia zamieszczonego obok.
Ze zbiorów J. Murawiejskiego ©umieścił: Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór p. w. Św. Mikołaja na pocztówce z końca XIXw. Ze zbiorów Jana Murawiejskiego©umieścił: Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Wnętrze soboru św. Mikołaja na pocztówce wydanej w okresie niemieckim (1915-1919.
Ze zbiorów J. Murawiejskiego.©umieścił: Grzegorz Kossakowski
Sobór pw Św. Mikołaja Cudotwórcy
Sobór św. Mikołaja na podkolorowanej pocztówce z okresu niemieckiego (1915- 1919
Ze zbiorów J. Murawiejskiego.©umieścił: Grzegorz Kossakowski


Linki zewnętrzne

Link do Wikipedii
Parafia Prawosławna Św. Mikołaja w Białymstoku
http://www.soborbialystok.pl/