Zespół kościoła par. p.w. Wniebowzięcia NMP i śś. Piotra i Pawła (WĘGRÓW)
Bazylika Mniejsza p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny oraz Świętych: Piotra, Pawła i Katarzyny - to najstarszy budynek w mieście. Z 1414 r. pochodzi pierwsza wzmianka o drewnianym kościele. Obecnie jest to kościół barokowy, pierwotnie gotycki z początku XVI wieku. W latach 1558-1630 kościół protestancki. Gotycki kościół murowany z początków XVI wieku w 1703 r. podczas trwania wojny północnej został spalony przez Szwedów. Odbudowany został przez wojewodę płockiego, Jana Dobrogosta Krasińskiego w latach 1703-1711. Prace budowlane prowadził Carlo Ceroni, przypuszczalnie według planów Tylmana van Gameren. Wewnątrz unikalny zespół fresków pędzla Michała Anioła Palloniego, niesamowity obraz „Taniec Śmierci” z XVII w. W zakrystii znajduje się lustro słynnego maga Twardowskiego, z wygrawerowanym tekstem na obrzeżu „LUSERAT HOC SPECULO MAGICAS TVARDOVIUS ARTES LUSUS AT ISTE DEI VERSUS IN OBSEQUEUM EST” co w języku polskim brzmi „Tym lustrem Twardowski czynił magiczne sztuki, ale obrócone to zostało na służbę Bogu”
Źródło informacji www.wegrow.com.pl
Ciekawostka: Lustro mistrza Twardowskiego jest pęknięte i jak głosi miejscowa legenda stało się to za sprawą Napoleona, który gościł w Węgrowie i nocował w pobliskim Domu Gdańskim. Napoleon słysząc opowieść, że przeglądając się w lustrze można zobaczyć swoją przyszłość, postanowił sprawdzić to osobiście, a ujrzawszy co go czeka, szablą ciął "magiczne" zwierciadło, lub jak mówi inna wersja z wrażenia upuścił je na posadzkę.
Zespół kościoła par. p.w. Wniebowzięcia NMP i śś. Piotra i Pawła z XVI-XVIII w skład którego wchodzą: kościół, 2 dzwonnice, brama, ogrodzenie z bramką wpisany został do rejestru zabytków pod nr.: 230 z 18.11.1959.
Plebania wybudowana ok. 1900 roku wpisana do rejestru zabytków pod nr.: 354/83 z 31.12.1983
