Kościół św. Wojciecha (BIAŁYSTOK)

        Historia tej świątyni nierozerwalnie wiąże się z powstaniem w Białymstoku od 1796  ewangelicko- augsburskiej gminy wyznaniowej. Na otrzymanym w 1825 roku terenie (dawny browar Branickich), wybudowany został kościół pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela i budynek parafialny z mieszkaniem dla pastora.  

Szybki wzrost liczby wiernych ( w 1903 roku wynosiła około 5000) przyczynił się do podjęcia decyzji o budowie nowej świątyni. Budowa neoromańskiego kościoła wg projektu łódzkiego architekta Jana Wende trwała od 1909 do 1912 roku. Kościół został zbudowany z ofiar fabrykantów niemieckich i w dzielnicy, gdzie w początkach XIX wieku powstały dwie osady niemieckie: Kleindorf i Neudorf. Uroczyste poświęcenie świątyni odbyło się dnia 24 czerwca 1912 r. Inicjatorem budowy i pełniącym funkcję pastora niemal przez cały okres istnienia gminy ewangelickiej był Teodor Zirkwitz. Znany był z organizowania akcji charytatywnych i udzielania pomocy potrzebującym. Dlatego też w 1917 roku założył w kościele ochronkę dla dzieci, którą prowadziła jego żona , Ida Zirkwitz. Był wielkim orędownikiem współistnienia różnych nacji i wyznań za co w 1929 roku otrzymał złoty krzyż zasługi. Pracował aż do emerytury na którą przeszedł w 1938roku.  

         Po zajęciu miasta przez wojska rosyjskie w 1939 r. parafia formalnie przestała istnieć. Po ataku Niemiec na Rosję w 1941 r. w kościele tylko okazjonalnie odprawiano nabożeństwa dla oddziałów armii niemieckiej zdążających na front wschodni. Po wyzwoleniu Białegostoku 19 sierpnia 1944 r. pełnomocnik PKWN major Leonard Borkowicz i wojewoda białostocki dr Jerzy Sztachelski przekazali posesje wraz z kościołem na ręce ks. dziekana Aleksandra Chodyki Dekanatowi Białostockiemu.

29 października 1944 roku świątynia została poświęcona i nadana nazwa nowego patrona- św. Wojciecha Biskupa Męczennika. Pierwsze nabożeństwo odprawiono 31 października 1944 roku w intencji białostoczan rozstrzelanych w podbiałostockiej Grabówce.

 Unikalne pocztówki przedstawiające kościół św. Wojciecha i inne obiekty Białegostoku na przestrzeni kilku okresów historycznych można zobaczyć na specjalnej stronie Archiwalne Podlasie 

 Kościół usytuowany przy ul. Warszawskiej 46, wpisany jest do rejestru zabytków pod nr: A-206 z 6.12.1969