Rezerwat pokazowy Puszczy Białowieskiej (BIAŁOWIEŻA)
Po I wojnie światowej wymarły dwie ostatnie wolne populacje żubra w Puszczy Białowieskiej (1919) i na Kaukazie (1927). Krach populacji gatunku przeżyły jedynie 54 zwierzęta, w tym 39 wywodzących się bezpośrednio z populacji białowieskiej, żyjących wówczas w ogrodach zoologicznych i prywatnych kolekcjach. Dzięki potomkom tych zwierząt było możliwe rozpoczęcie prac nad restytucją gatunku.
Pierwszym krokiem do restytucji żubra w Polsce w warunkach naturalnych było utworzenie w 1929 r. zwierzyńca dla tych zwierząt. Usytuowany on został przy drodze łączącej Białowieżę z Hajnówką. Nowo zbudowany zwierzyniec o powierzchni 22 ha był podzielony na 3 zagrody - jedną dużą i dwie małe. W jednej z małych zagród umieszczono sztuki pokazowe, które turyści mogli oglądać ze specjalnej trybuny. W 1932 r. rezerwat powiększono przez dobudowanie dużej 37 hektarowej zagrody, przeznaczonej dla żubrów czystej krwi.
Pierwsze próby restytucji w 1929 roku zakończyły się niepowodzeniem. Sprowadzone z Danii, Niemiec a w końcu ze Szwecji żubry ( w sumie 10 sztuk) nie dały potomstwa i większość z nich padły ze starości lub w śmiertelnym pojedynku.
W 1937 r przyszło na świat pierwsze cielę linii białowieskiej: Polka. Rodzicami Polki byli Biscaya i Plisch. Polka padła w 1942 roku nie dając potomstwa.
W czasie II wojny światowej zwierzęta ocalały i na koniec 1944 roku w białowieskim rezerwacie przebywało 17 żubrów. W 1945 roku rozpoczęto budowę nowego rezerwatu żubrów o powierzchni 123 ha, graniczącym bezpośrednio ze starym. Ich łączna powierzchnia po połączeniu w 1946 r. wynosiła 203,23 ha. Z racji na postawione przed nim zadanie nazwano go rezerwatem hodowlanym.
Obecny rezerwat o pow. 27,9 ha powstał w 1937 r., będąc początkowo miejscem restytucji tarpana leśnego. W 1951 zbudowano nowy rezerwat, bezpośrednio przylegający do pokazowego, o powierzchni 43,12 ha. Rozbudowana część stanowi zaplecze dla rezerwatu pokazowego. 1 maja 1955 r. został utworzony Ośrodek Hodowli Rzadkich Zwierząt, wchodzący w skład Białowieskiego Parku Narodowego i obejmujący rezerwaty zwierzęce oraz osadę Zwierzyniec. Po zaniechaniu prac nad restytucją tarpanów i utworzenia w 1955 r. zagrody dla żubrów rezerwat ten spełnia rolę obiektu turystycznego. Funkcjonowanie rezerwatu przerwał na ok. 10 lat remont kapitalny, który miał go zmodernizować i pozwolić na zwiększenie składu gatunkowego prezentowanych zwierząt. Ponownie rezerwat został udostępniony turystom w grudniu 1988 r.
W rezerwacie, w warunkach zbliżonych do naturalnych, eksponowane są żubry, koniki polskie typu tarpana, łosie, jelenie, sarny, dziki, żubronie (krzyżówka żubra z bydłem domowym), wilki i rysie. Naprzeciwko wejścia do rezerwatu znajdują się kramiki z pamiątkami. Można tu kupić wyroby artystów z regionu, użyteczne przedmioty, czy też wiele rodzajów miodów z pobliskich pasiek, które, jak zapewniają sprzedawcy, są naturalnym lekarstwem na praktycznie wszystkie dolegliwości. Przy rezerwacie rozpoczyna się ścieżka przyrodnicza Żebra Żubra.
